شبستر یکی از شهرهای غربی استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان شبستر است. این شهر در ۶۵ کیلومتری شمال غرب تبریز واقع شدهاست.
شبستر به دلیل همجواری با تبریز دومین شهرستان صنعتی استان آذربایجان شرقی محسوب میرود و به دلیل فعالیت چندین دانشگاه در سطح این شهرستان، شبستر به شهر دانشگاهی استان معروف است.
سابقه تاریخی
شهرستان شبستر که در دفاتر مالیاتی سابق و مکاتبات اداری به نام (ارونق و انزاب) مضبوط و در بین اهالی محل و شهرستانهای همجوار به نام گونئی مشهوراست، درشمال غربی تبریز واقع شده است. شبستر از شهرهای قدیم آذربایجان است که نام آن در کتابهای بسیاری آمده است. بخشی از آوازه شبستر نیز به وجود بزرگانی چون شیخ محمود شبستری صاحب مثنوی گلشن راز و میرزا علی اکبر معجز شبستری شاعر طنزسرای برجسته آذربایجان مربوط میشود.
موقعیت جغرافیایی
شهرستان شبستر با وسعت ۲۶۳۰ کیلومتر مربع (۵.۸ درصد مساحت استان) در ۶۵ کیلومتری تبریز واقع شده و از سمت شمال با شهرستانهای مرند و ورزقان، از سمت شرق با شهرستان تبریز، از سمت غرب با استان آذربایجان غربی و دریاچه ارومیه و از سمت جنوب با شهرستانهای تبریز و اسکو هممرز است.
اقلیم و آب و هوا
کوهستان میشو که در امتداد کوههای قرهداغ قرار گرفته مانند دیواری سرتاسر شمال شهرستان شبستر را میپوشاند و این شهرستان را از شهرستان مرند و خوی جدا می کند.
تنوع زیستی و جانوری این کوهستان تأثیرات اکولوژی و اکوسیستمی غیرقابل انکاری در آب و هوا و زیست بوم منطقه داشته است. آب و هوای شهرستان شبستر در تابستانها معتدل و در زمستانها سرد است.
اثر بادهای مرطوب مدیترانهای که از فراز کوههای مرزی ترکیه و آذربایجان غربی میرسند، در این منطقه کاملا نمایان است. به علاوه رطوبت دریاچه ارومیه در این شهرستان موثر است.
به طور کلی آب و هوای شهرستان شبستر معتدل و نیمه مرطوب بوده و در شهر شبستر بیشترین درجه حرارت در تابستانها ۲۸ درجه بالای صفر و کمترین آن در زمستانها ۱۸ درجه زیر صفر است. میزان بارش سالانه در شهر شبستر به طور متوسط در حدود ۳۵۰ میلیمتر است.
نقاط تاریخی و دیدنی
مسجد جامع تسوج (مربوط به قرن دهم هجری)، مقبره شیخ محمود شبستری (مربوط به قرن هفتم هجری)، شهر تاریخی سیس (در۱۴ کیلومتری شبستر و دارای آثاری چون سنگ حجاری شده قیزیلداش، مزار پیر رجب، مزار شیخ اسماعیل، مسجد محمد حنیفه ومقبره باله حسن)
منبع نوشته: eachto.org
شبستر و جاذبه های گردشگری آن
منطقه میشو داغ
منطقه حفاظتشده میشو داغ یکی از جاذبههای طبیعی شهر شبستر است که مکانهای زیبایی برای تفریح و گردشگری دارد. این منطقه تفرجگاهی است که در همه فصلها میزبان گردشگران است. نهرهای دائمی، مرتعها و ارتفاعات سرسبز از منظرههای تماشایی این منطقهاند.
عکس از گوگل
کلیسای سهرقه یکی از جاذبه های گردشگری شبستر
کلیسای سهرقه در قرن پنجم و ششم هجری قمری ساخته شده است. معمارهای روسی، فرانسوی و آذربایجانی در ساخت این کلیسا مشارکت داشتند. ساختمان کلیسا بر اثر زلزلهای که در سال ۱۹۳۶ میلادی رخ داد آسیب زیادی دید. بنای باقیمانده از کلیسا شامل سه ورودی، یک تالار و محراب است و گنبد کلیسا نمایی زیبا به آن بخشیده است. کلیسای سهرقه در سال ۱۳۴۷ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
عکس از گوگل
بندر شرفخانه
بندر شرفخانه، یکی از بندرهای دریاچه ارومیه، در شهر شبستر قرار دارد. در این بندر اسکلهای با قدمت ۱۰۰ سال به نام تال وجود دارد که در فهرست آثار ملی ثبت شده است. اطراف بندر باغهای میوه، کمپ ساحلی، رستوران و امکان قایقرانی برای گردشگران وجود دارد.
عکس از گوگل
مسجد تسوج
مسجد تسوج یکی از بناهای تاریخی روستای تسوج از توابع شهر شبستر است. در کتیبهای که داخل مسجد قرار دارد نوشته شده این بنا به دستور سلطان محمد خدابنده ساخته شده است. داخل مسجد ۲۴ ستون وجود دارد، طاقهای مسجد به شیوه معماری ایلخانی ساخته شده است و شکل هر کدام با دیگری تفاوت دارد.
عکس از گوگل
منبع نوشته: otaghak.com
آبشار سرکنددیزج
آبشار سرکنددیزج یکی از جایهای دیدنی استان آذربایجان شرقی است که در ۲ کیلومتری روستای سرکنددیزج از توابع دهستان میشو جنوبی بخش صوفیان شهرستان شبستر واقع شدهاست. آب این آبشار از طریق چشمهسارهای ارتفاعات میشاب تأمین میگردد.
این این آبشار در غرب کوههای میشاب و ۱۵ کیلومتری غرب شهر صوفیان و در منطقهای کوهستانی واقع شدهاست. آبشار سرکنددیزج با ۳۰۰ متر مربع مساحت، گردشگاه مسافران تابستانی است.
منبع نوشته: shahrmajazi.com
مقبره شیخ محمود شبستری
شیخ محمود شبستری از عرفا و شعرای نامی دوره ایلخانی است. وی از مریدان بهاءالدین یعقوب تبریزی بود که در کنار استاد خویش در شبستر دفن شده است. امین الدین نیز ازاستادان شیخ بود.
گلشن راز مهمترین و مشهورترین اثر منظوم شبستری است که در بردارندۀ اندیشههای عرفانی وی میباشد که تا کنون، به زبانهای ترکی، آلمانی، انگلیسی، و نیز اردو ترجمه شدهاست.
بقعه شیخ محمود شبستری مربوط به دوره ایلخانی است و در شبستر، داخل بافت شهری واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۱۹۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد جامع شبستر
قدمت مسجد جامع شبستر از مکانهای تاریخی استان آذربایجان شرقی و شبستر محسوب می شود. اصل بنا مربوط به دوره ایلخانی است و مناره آن نیز در دوه حکومت تیموریان الحاق شده است. در دوره صفوی، بنا به صورت کلی مرمت و بازسازی گردیده است.
مسجد جامع شبستر یکی از شانزده اثر میراث فرهنگی و معنوی آذربایجان شرقی است که در خرداد ماه سال ۱۳۹۰ در سومین همایش شورای عالی سیاستگذاری در استان چهار محال و بختیاری در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
مسجد یادگار شاه تسوج
مسجد یادگار شاه از جمله زیباترین آثار کهن است.
این مسجد در میان عوام به مسجدی صفوی معروف است و مردم معتقدند که یکی از شاهان صفوی بر اساس نذری که داشته مسجد را بنا نهاده است و حتی همین موضوع را نیز در کتیبه سردر باز سازی شده مسجد نصب کرده اند ولی شواهد و مطالعات نشان می دهد این مسجد توسط یادگارشاه که یکی از سرداران قرایوسف ترکمان بوده است، ساخته شده است.
این اثر در تاریخ ۲ مرداد ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۳۰۴۳ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد یادگار شاه ،مسجد سیدالشهداء نیز نامیده میشود.
مسجد میر پنج خامنه
یکی از مکانهای زیبا و دیدنی مسجد میرپنج خامنه است. این مسجد در مقابل شهرداری خامنه و در کوچهای به همین نام واقع شده است. مسجد میرپنج در تاریخ ۱۲۸۴ قمری توسط حسین خان میرپنج سردار توپخانه مظفر الدین شاه قاجار بنا نهاده شده و در سال ۱۳۸۶ به ثبت آثار ملی ایران رسیده است.
این مسجد تنها مسجد منقش شهرستان شبستر است.
کلیسای هریپ سیمه موجومبار
نام این کلیسا شاید از نام هریپسیمه، دختر آشوت باگرادونی، پادشاه ارمنستان گرفته شده که در سال ۸۷۵ میلادی به درخواست زاکاریا زاگستی، جاثلیق ارمنی ها، امیران ارمنی او را به پادشاهی ارمنستان برگزیدند.
دربارهٔ تاریخ ساختمان کلیسا نظریه های زیادی وجود دارد. پژوهشگران تاریخ ساختمان آن را سدهٔ نهم تا سیزدهم میلادی می دانند. طبق یافته های کارشناسان چنین استنباط شده است که محل این بنا صدها سال پیش از پیدایش و رواج آیین مسیح، مکانی برای نیایش آیین میترائیسم بوده و بعدها بعنوان نیایشگاه آیین مسیح استفاده شده و در نهایت به شکل کلیسای کنونی ساخته شده است.
این کلیسا از گذشته تاکنون نام های سنت هریپسیمهٔ مقدس، سورپ هریپسیمه، موژومبار و موجومبار را به خود گرفته است.
تفرجگاه امند
سد اَمَّند، در شمال غربی شهر تبریز و در نزدیکی روستای امند از توابع صوفیان واقع شده است. طبیعت بسیار زیبای این منطقه و نزدیکی آن به شهر تبریز از پتانسیل های گردشگری منطقه محسوب میشود.
دهکده سلامت و تفرجگاه گردشگری سد امند به عنوان منطقه نمونه گردشگری در زمینی به وسعت بیش از ۸۰ هکتار با نظارت سازمان جهاد کشاورزی استان و با همکاری و سرمایه گذاری بخش خصوصی در ساحل دریاچه این سد اجرا شده است.
ویلاهای اقامتی در محوطه اطراف رودخانه، هتل پنج ستاره، کافی شاپ های سنتی و مدرن، رستوران و دهکده سنتی عشایری با آلاچیقهای ساخته شده به سبک عشایر که به ارائه غذاهای سنتی و بومی آذربایجان شرقی می پردازد، از امکانات رفاهی – اقامتی این منطقه هستند.
ورزشهای آبی از جمله اسکی روی آب، جت اسکی و قایقرانی در مجتمع گردشگری سد امند بسیار مورد توجه گردشگران واقع شده است.
حمام دوقلوی شبستر
حمام دوقلو از آثار اواخر دوره قاجاریه است و در شهرستان شبستر قرار دارد.
این حمام در استان آذربایجانشرقی، شهرستان شبستر و در بافت قدیمی شهر ساخته شده است.
حمام دوقلو در سال ۱۳۸۲ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۸۳۹۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
حمام بازار تسوج
از قدیمیترین و درعین حال اسرارآمیز ترین بناهای تاریخی آذربایجان، “حمام بازار” شهر تسوج است که برای همه مردم تسوج مجموعه ای آشنا است.
حمام عمومی بازار «تسوج» یکی از آثار تاریخی واقع در بافت بازار این شهر است که تثلیث «مسجد، حمام، بازار» را کامل می کند.
موقعیت قرارگیری آن در کنار مسجد جامع و بازار قدیمی، هویت افزونی بر آن بخشیده است. این حمام به گفته برخی کارشناسان سازمان میراث فرهنگی، قدمتی بیش از هفتصد سال دارد.
منبع نوشته: fa.tripyar.com